انواع ساختمان ها

انواع ساختمان ها را در این مقاله برای شما شرح می دهیم. انواع ساختمان هاهمانطور که قطعا می دانید ساختمان ها از اسکلت بندی و مصالح متنوعی ساخته می شوند که با توجه به نوع تجهیزات، مصالح و از همه مهم تر نحوه اجرا و تکنولوژی بکار رفته در پروسه ساخت، با یکدیگر متفاوت بوده و کاربری های گوناگونی نیز شامل خواهند شد.

درواقع سازه اسکلتی می باشد که سایر مصالح ساختمانی آن را در بر گرفته و سبب بهبود عملکرد و تقویت ساختمان مورد نظر می گردند. بسیار حائز اهمیت بوده که سازه به گونه ای مستحکم اجرا شود که در برابر فشار های وارده و سایر عوامل موجود، توانایی و مقاومت قابل قبولی از خود نشان دهد.

به عنوان مثال در سازه های معماری، نیرو توسط بار از تیرچه به تیر اصلی و از تیر اصلی به ستون ها انتقال خواهد یافت و در ادامه ستون ها هم نیروی وارده را به پی یا فونداسیون سازه انتقال می دهند، از همین رو می توان گفت که فونداسیون نقش اساسی در تحمل بار های ساختمانی و همچنین توزیع این بار ها بر روی زمین، ایفا می نماید.

لازم به ذکر است که در مرحله اول سازه طراحی شده، اجرا می گردد و سپس سایر بخش های ساختمانی و جزئیات در آن اعمال خواهد گشت. این بدان معناست که سازه و یا اسکلت، ابتدایی ترین قسمت از ساخت یک ساختمان بشمار رفته و اجرایی می شود.

در طراحی و ساخت یک سازه از متریال های متنوعی بهره گیری صورت می گیرد و حتما باید تمامی مراحل اجرا به طور اصولی و صحیح انجام پذیرند. بکارگیری مصالح و تجهیزات با کیفیت و مرغوب موجب افزایش استحکام و پایداری ساختمان می گردد.

آشنایی با انواع ساختمان ها

به طور کلی همانگونه که پیش تر نیز به آن اشاره شد سازه ها با توجه به نوع تکنولوژی بکار رفته و همچنین مصالح استفاده شده به دسته های مختلفی تقسیم می شوند که عبارتند از:

• ساختمان های بتنی
• ساختمان های فلزی
• ساختمان های بنایی
• ساختمان های خشت و گلی
• ساختمان های صنعتی
• ساختمان های چوبی
• ساختمان های پیش تنیده
• ساختمان های پیش ساخته
• ساختمان های LSF
• ساختمان های ICF
• ساختمان های فضا کار
• ساختمان های پانلی

حال که با نام انواع ساختمان ها آشنا شدیم، در ادامه به بررسی هر یک از این روش های اجرای ساختمان خواهیم پرداخت.

با ما همراه باشید…

ساختمان های بتنی

ساختمان های بتنی یا همان ساختمان های بتن آرمه، از لحاظ ضریب انبساط طولی آرماتور ها و بتن با یکدیگر برابر هستند، در نتیجه ترکیب بتن و آرماتور می تواند سبب اجرای ساختمانی مقاوم و محکم شود.

به منظور درک راحت تر این موضوع باید بگویم که بتن از دانه های ریز و یا درشت سنگی، سیمان، آب و سایر مواد افزودنی تشکیل شده و بتن آرمه نیز متشکل از بتن و آرماتور می باشد.

به طور معمول سقف این نوع سازه ها از انواع تیرچه بلوک، پانل های پیش ساخته، دال و کرومیت ساخته می شود، اما تیر ها و ستون ها با بهره گیری از بتن آرمه (معمولی) اجرا خواهند شد.

ساختمان های فلزی

در اسکلت ساختمان های فلزی از انواع پروفیل های فولادی نظیر: ناودانی، میلگرد، ورق، تسمه، نبشی و… بهره گیری می شود که از طریق پیچ و یا اتصالات جوشی به یکدیگر متصل می گردند. لازم به ذکر است که سقف ساختمان های فلزی معمولا از تیرچه بلوک، کرومیت، کامپوزیت و یا طاق ضربی می باشد.

جهت افزایش مقاومت ساختمان های فلزی می توان از انواع بادبند یا مهاربند، دیوار برشی فولادی و اتصالات صلب یا همان قاب خمشی بهره گیری به عمل آورد.

ساختمان های بنایی

ساختمان هایی که با استفاده از سنگ، بلوک و آجر اجرا شده باشند را ساختمان های بنایی یا ساختمان هایی با مصالح بنایی می نامند. درواقع کلیه قسمت ها و در مواردی بخشی از بار های قائم، از طریق دیوار هایی که با مصالح بنایی مذکور ساخته شده اند، تحمل خواهند گشت.

بدین ترتیب هرگونه ساختمانی که در آن بخشی از بار های قائم با بهره گیری از دیوار هایی از مصالح بنایی و بخشی دیگر با استفاده از متریال هایی همچون بتن و فولاد، تاب بیاورند در دسته بندی انواع ساختمان های بنایی (ساختمان های مصالح بنایی) قرار می گیرند.

به طور معمول از روش طاق ضربی و تیرچه بلوک برای اجرای سقف این نوع ساختمان ها بهره گیری می شود. همچنین جهت بالا بردن میزان مقاومت ساختمان های بنایی در برابر زلزله از شناژ های افقی و عمودی (کلاف های بتنی) استفاده می گردد.

در ساختمان های بنایی (ساختمان های مصالح بنایی) بدون در نظر گرفتن زیر زمین، تعداد طبقات حداکثر 2 طبقه بوده و به هیچ عنوان نباید تراز روی بام سازه در مقایسه با متوسط تراز زمین مجاور، از 8 متر بیشتر باشد.

توجه داشته باشید که تراز روی سقف زیر زمین نباید با تراز زمین مجاور بیشتر از 1.5 متر باشد، چرا که در غیر این صورت یک طبقه محسوب خواهد شد.

ساختمان های خشت و گلی

به دلیل پایین بودن قیمت مصالح مورد نیاز در اجرای ساختمان های خشت و گلی، از این نوع سازه ها بیشتر در روستا ها بهره گیری به عمل می آید. اسکلت و دیوار ها در این روش ساختمان سازی متشکل از خشت و گل یا به زبان عامیانه کاه گل می باشند.

به منظور جلوگیری از هدر رفت انرژی، دیوار های ساختمان های خشت و گلی بسیار ضخیم (بیشتر از 35 سانتیمتر) ساخته می شوند تا در مناطق گرمسیری و سردسیری از ورود و خروج گرما جلوگیری گردد. سقف اینگونه ساختمان ها در مناطق گرمسیری مانند: جنوب کشور، کویر و… گنبدی شکل بوده و در مناطق سردسیری نظیر: شمال کشور و… سقف به صورت چوبی اجرا می شود.

از آنجایی که ساختمان های خشت و گلی بسیار سنگین هستند، به هیچ عنوان در برابر زلزله مقاوم نمی باشند و در زمان وقوع زلزله های 5 ریشتر به بالا، دچار صدمات قابل توجهی خواهند شد و حتی در موارد بیشماری شاهد تخریب کل سازه بوده ایم.

شایان ذکر است که اینگونه ساختمان ها از نظر آیین نامه های موجود در خصوص ایمنی و زلزله هم مورد تایید نمی باشند.

ساختمان های صنعتی

معمولا به منظور ساخت کارخانه های صنعتی و تولیدی، سوله ها، انبار ها، تعمیرگاه ها، آشیانه ها، مراکز ورزشی و… از ساختمان های صنعتی بهره گیری به عمل می آید. در اغلب مواقع اسکلت اصلی این نوع ساختمان ها متشکل از خرپا ها و قالب های سوله می باشد.

جهت اجرای سقف در ساختمان های صنعتی از انواع لاپه یا پرلین به شکل ناودانی، پروفیل Z، ورق های گالوانیزه و یا ایرانیت استفاده می شود.

ساختمان های چوبی

اینگونه ساختمان ها درواقع ساختمان هایی هستند که اسکلت اصلی آن ها از چوب ساخته شده و سقف آن ها نیز معمولا به شورت شیبدار اجرا می گردد. همچنین بهره گیری از ساختمان های چوبی بیشتر در مناطقی که در آن ها چوب به فراوانی یافت می شود و اطراف یا درون جنگل ها مانند شهر های شمالی کشور رایج می باشد.

جالب است بدانید که به دلیل وزن پایین دیوار ها و سقف، ساختمان های چوبی در برابر زلزله مقاومت قابل قبولی از خود نشان می دهند. اما این نوع ساختمان ها در مقابل باد های شدید و طوفان بسیار آسیب پذیر خواهند بود.

ساختمان های پیش تنیده

در سایر مقالات موجود در سایت afid.ir به صورت جامع و کامل در خصوص ساختمان های پیش تنیده توضیحاتی ارائه شده است. به جهت یادآوری باید خاطر نشان کنم که بتن از مقاومت بالایی در مقابل فشار برخوردار بوده ولی در برابر تنش های کششی عملکرد ضعیفی دارد. از همین رو نیز بتن معمولا به عنوان یک مصالح بنایی مورد استفاده قرار می گیرد.

شاید این مطلب برای شما مفید باشد: سقف پیش تنیده چیست؟

ساختمان های پیش تنیده یکی از انواع سازه های بتنی محسوب می شوند که در تئوری آن ها، از اعمال فشار ثابت و دائمی پیش از اعمال بار های بهره برداری به منظور کاهش و یا رفع تنش های کششی بهره گیری می گردد.این تنش دائمی در بتن از طریق کشش کابل های فولادی و مهار آن ها از دو طرف، انجام می پذیرد.

به این نکته بسیار مهم توجه داشته باشید که در قسمت های پیش تنده، با جابجایی موقعیت کابل ها می توان میزان و توزیع تنش های فشاری را کنترل نمود.

از اصلی ترین اجزای ساختمان های پیش تنیده می توان به: بتن پیش ساخته، غلاف های محافظ، پوشش ضد خوردگی یا همان دوغاب (گروت) و کابل ها یا میلگرد های فولادی ضد زنگ اشاره کرد. این کابل ها (استرند) پیش و یا پس از بتن ریزی تحت کشش قرار خواهند گرفت.

باید بدانید که مجاری یا غلاف های محافظ، فولاد پیش تنیده را در محل مناسب جای گذاری می کنند و همین امر هم سبب می شود که فولاد در صورت لزوم و یا بعد از اعمال نیروی کششی به بتن، بتواند از قابلیت جنبشی مورد نیاز برخوردار باشد.

بخش گسترده ای از اجزای ساختمان های پیش تنیده در کارخانه های مربوطه ساخته شده و سپس به محل پروژه مورد نظر، انتقال می یابد. کابل های پیش تنیده با توجه به نقشه از پیش طراحی شده، نصب می گردد و سرانجام عملیات بتن ریزی آغاز می شود. در ادامه کابل ها کشیده شده و بعد از دستیابی به مقاومت 3000 تا 3500 PSI این اجزا در جای خود محکم قرار خواهند گرفت.

ساختمان های پیش ساخته

از ساختمان های پیش ساخته به منظور تسریع در روند اجرا و همچنین ساخت ساختمان های یک شکل، بهره گیری به عمل می آید. معمولا اسکلت اصلی از نوع ساختمان ها فولادی، بتنی و یا از پانل های پیش ساخته تشکیل می شود. همچنین سقف و دیوار های این ساختمان ها در محل دیگر ساخته شده و بعد از انتقال در همان مکان پروژه، مونتاژ و یا سرهم می گردند.

یکی از مهم ترین و اساسی ترین معایب ساختمان های پیش ساخته، مقاومت بسیار پایین آن ها در برابر زلزله می باشد.

ساختمان های LSF

Lightweight Steel Frame که به اختصار LSF یا ال اس اف نیز گفته می شود که درواقع به عنوان قالب فولادی سبک شناخته شده و یکی دیگر از انواع روش های ساختمان سازی بشمار می رود. این نوع ساختمان ها هم در دسته ساختمان های پیش ساخته قرار دارند که در کارخانه های مربوطه ساخته شده، برای نصب به محل پروژه انتقال یافته و سرانجام با توجه به نقشه از پیش طراحی گشته، این قطعات به یکدیگر وصل می گردند.

در پروسه اجرای ساختمان های LSF از ورق های فولادی با ضخامت اندک و پوشش گالوانیزه بهره گیری می شود. از همین رو این نوع ساختمان ها نه تنها در دسته انواع ساختمان های سبک قرار دارند، بلکه در مقابل زلزله نیز مقاومت بالایی از خود نشان می دهند.

به منظور متصل نمودن این قطعات فولادی، معمولا از جوش و پیچ استفاده می شود و همچنین دیوار ها با بهره گیری از مصالح گوناگون به شکل دلخواه و اصولی پر خواهند شد.

از اصلی ترین اجزای ساختمان های LSF می توان به: ورق های فولادی نورد سرد، صفحات تخته گچی برای پوشش درونی و لایه عایق صوت و حرارت اشاره کرد.

جهت اجرای اینگونه ساختمان ها، ابتدا پی یا همان فونداسیون اجرا شده، دیوار ها وصل می گردند، سقف نصب می شود و سپس پوشش های داخلی و خارجی با استفاده از مصالح مختلف انجام می پذیرند. در ادامه تاسیسات مکانیکی و برقی نیز بعد از اتمام پروسه صورت پذیری پوشش ها، لحاظ شده و در پایان درب و پنجره ها نصب خواهند شد.

مهم ترین مزایای ساختمان های LSF عبارتند از:

• سهولت در نصب و اجرا
• وزن بسیار سبک
• کاهش هزینه های مربوط به نیروی کار
• تسریع در روند اجرا
• دوام و مقاومت بالا
• یکنواختی در بخش های مختلف ساختمان
• کیفیت بالا
• امکان اجرای ساختمان در انواع شرایط آب و هوایی
• عمر مفید طولانی
• مقاومت قابل توجه در برابر خوردگی (هوازدگی و مواد شیمیایی)، آتش سوزی و…
• برخورداری از قابلیت بازیافت مصالح به شکل کامل
• نیاز اندک به مصالح غیر بازیافتی
• استحکام بالا در مقابل زلزله

نیاز به نیروی کار متخصص و محدودیت در تعداد طبقات نیز از معایب ساختمان های LSF محسوب می شود.

ساختمان های ICF

ICF مخفف Insulating Concrete Formwork بوده که به معنای قالب عایق ماندگار می باشد و یکی دیگر از انواع روش های ساختمان و ساز است. در پروسه اجرای ساختمان های ICF از دیوار های بتنی که دارای قالب بتنی دائمی (ماندگار) بوده بهره گیری به عمل می آید. این قالب های بعد از انجام فرآیند بتن ریزی، قسمتی از دیوار محسوب می شوند که درواقع نقش عایق حرارتی را ایفا می نمایند.

شایان ذکر است این نوع ساختمان ها که از نوین ترین روش های ساختمان سازی در کشور ایران هستند، تقریبا جزء دسته بندی انوع ساختمان های بتنی قرار می گیرند.

اجزای ساختمان های ICF متشکل از: میلگرد های عمودی و افقی، پلی استایرن منبسط شونده، رابط های اتصال دهنده پلی استایرن های دو سوی دیوار و بتن می باشد. توجه داشته باشید که این رابط ها می توانند از جنس پلی استایرن منبسط شونده باشند و یا از مواد های دیگر نظیر: پلی پروپیلن با دانسیته بالا، پلی استایرن بسیار مقاوم، میگرد و ورق گالوانیزه در ساخت آن ها استفاده گردد.

این نوع رابط ها از لحاظ تعداد و ابعاد بایستی به گونه ای صورت گیرند که توانایی تحمل بار های نشات گرفته از بتن تازه و بتن ریزی را داشته باشند. همچنین نوع بتنی که در ساختمان های ICF مورد استفاده قرار می گیرد هم باید حداقل از رده C10 بوده و اسلامپ آن نیز باید تقریبا 100 تا 150 میلیمتر احتساب شود.

با توجه به عایق و قالب، ساختمان هایICF  به 3 روش اجرا می شوند که عبارتند از:

• سیستم شبکه ای پیوسته یا Waffle grid core with foam removed for clarity
• سیستم شبکه ای منقطع حفره ای یا Screen grid core with foam removed for clarity
• سیستم مسطح (تخت) یا Flat wall core with foam in place

از مهم ترین مزایای فنی و اقتصادی ساختمان های ICF می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عدم نیاز به نیروی کار متخصص و ماهر
• سرعت بالا در روند اجرا
• عایق رطوبتی تا 90 درصد و عایق حرارتی تا 80 درصد
• تسریع در پروسه نصب درب ها، پنجره ها، لوله کشی، سیم کشی و…
• ایجاد عایق یکدست و یکپارچه
• مقاومت قابل توجه در برابر آتش سوزی
• عدم نیاز به ساخت اسکلت و شمع بندی سقف ها
• عایق صوتی برابر با 45 دسیبل (dB) به دلیل ضخامت بالای دیوار های بتنی و وجود حداقل خلل و فرج درون دیوار ها
• دوام بالا در مقابل زلزله به علت یکپارچگی سیستم

تمامی موارد و مزیت های ذکر شده در خصوص ساختمان هایICF  سبب کاهش هزینه ها در پروسه ساخت و ساز می گردد.

ساختمان های فضا کار

یکی دیگر انواع ساختمان ها، ساختمان های فضا کار هستند. این نوع ساختمان ها درواقع یک سیستم خرپای سه بعدی محسوب می شوند که دهانه های آن از هر دو طرف گسترش یافته و اجزای این روش تحت اعمال فشار و کشش قرار دارند. ساختمان های فضا کار از نظر ظاهر شناسی، مجموعه ای از ساختمان های یک شکل می باشند که از شبکه ها، سیستم های غشایی و پوسته ای، طاق ها، شبکه های کابلی، برج ها، سازه های تاشو و ترکیبات کش بستی تشکیل می شوند.

به طور معمول ساختمان های فضا کار بیشتر برای اجرای ساختمان هایی که نیازی به نصب ستون ندارند، مورد استفاده قرار می گیرند.

اینگونه ساختمان ها متشکل از گره ها و اعضای بدنه اصلی همچون تکیه گاه ها و پروفیل ها هستند که معمولا از این گره ها به منظور ایجاد اتصال بهره گیری به عمل می آید.

مقاطع دایره ای به شکل تو پر یا تو خالی و مقاطع قوطی یا نبشی، از معمول ترین مقاطع بکار گرفته شده در ساختمان های فضا کار می باشند. به این نکته توجه داشته باشید که شکل و موقعیت تکیه گاه ها در اینگونه ساختمان ها، تاثیر فراوانی در توزیع نیرو ها خواهد داشت.

ساختمان های فضا کار از لحاظ ساختار انواع گوناگونی دارند که شامل: شبکه های دو لایه، شبکه های سه لایه، سازه های گنبدی، سازه های چلیکی، سازه های بادشو، سازه های تاشو، سازه های پل های فضا کار، سازه های ماهواره ای و… می باشد.

همچنین این نوع ساختمان ها از نظر بهره گیری از مصالح نیز به دسته بندی های متنوعی نظیر: سازه های چوبی، سازه های فولادی و سازه های آلومینیومی تقسیم می گردند.

قابل توجه ترین ویژگی های ساختمان های فضا کار به شرح زیر است:

• دوام و مقاومت بالا در مقابل طوفان، آتش سوزی، انفجار و…
• قابلیت باز و بسته شدن دوباره ی سازه
• برخورداری از وزن بسیار سبک
• سرعت بالا در روند اجرای پروژه
• سهولت در عبور تاسیسات از درون سازه ساخته شده
• عدم محدودیت دهانه در ساختمان های فضا کار
• استحکام و ایمنی بالای ساختمان

ساختمان های پانلی

اینگونه ساختمان ها از انواع ساختمان های بتن آرمه بشمار می روند که در آن، دیوار های باربر نیمه پیش ساخته با بهره گیری از قالب های عایق دائمی و ماندگار جایگزین تیر ها و ستون ها شده اند. در این روش نیز قطعات مورد نیاز از پیش ساخته شده و سپس به محل پروژه انتقال خواهند یافت.

لازم به ذکر است که پس از اجرای کامل دیوار ها و سقف، پیرامون آن ها با استفاده از بتن عایق می گردد. چرا که در ساختمان های پانلی دیوار ها و سقف به صورت یکپارچه بوده، توزیع بار و مقاومت در مقابل نیرو های خارجی همچون زلزله هم یکنواخت و یکدست صورت می پذیرد.

معمولا پانل پیش ساخته به شکل دیوار های باربر و یا دیافراگم افقی به عنوان سازه باربر ساختمان یا دیوار های جدا کننده غیر باربر بکار گرفته می شوند. همچنین در انواع ساختمان های فولادی و بتنی اینگونه سیستم ها، به منظور دیوار برشی برای باربری جانبی کاربرد دارند.

ساختمان های پانلی متشکل از دو لایه شبکه فلزی مش که در اطراف قرار می گیرند، یک لایه فوم پلی استایرن که مابین دو لایه فلزی جای دارد و مفتول های جانبی جهت اتصال سه لایه به یکدیگر می باشد.

مزیت های ساختمان های پانلی عبارتند از:

• سهولت در تهیه مصالح مورد نیاز
• کاهش ضخامت دیوار های خارجی
• استحکام قابل توجه در مقابل نیرو های برشی نشات گرفته از زلزله به علت یکپارچگی ساختمان
• عایق مناسب در برابر صدا، حرارت و رطوبت
• تسریع در روند آماده سازی و نصب پانل ها
• هواگیری مطلوب دیوار های جانبی
• برخورداری از دوام بالا در حین حمل و نقل
• نیاز به کمترین زمان ممکن جهت اجرای ساختمان
• دارای وزن بسیار سبک به دلیل پایین بودن وزن سقف و دیوار های پیش ساخته
• عدم نیاز به خاک و گچ به علت بتن پاشی پیرامون پانل ها
• افزایش عمر مفید ساختمان

از معایب ساختمان های پانلی نیز می توان به: ضخامت بالای دیوار های داخلی، استفاده از مصالح غیر قابل بازیافت، امکان جذب رطوبت از طریق لایه بتن خارجی، عدم امکان تعمیر و جایگزینی قطعات اشاره کرد.

شرکت توسعه بین المللی آتیه فیروزه ایرانیان پیمانکار سقف های پیش تنیده

مجموعه پیمانکاری آتیه فیروزه ایرانیان که فعالیت خود را در زمینه طراحی و اجرای انواع ساختمان ها و پل های بتنی به روش پیش تنیدگی با هدف ارتقاء رشد و پیشرفت تکنولوژی، ایمنی و افزایش کیفیت سازه های بتنی در کشور آغاز نموده است، به عنوان نماینده رسمی شرکت معتبر APS استرالیا در ایران شناخته می شود.

این شرکت با بهره گیری از به روز ترین فناوری روز دنیا و همچنین برخورداری از کادری مجرب و آموزش دیده توانسته است به جایگاه قابل توجهی در صنعت پیش تنیدگی و پس کشیدگی دست یابد.

از دیگر ویژگی های قابل تامل در خصوص گروه پیمانکاری توسعه بین المللی آتیه فیروزه ایرانیان که به اختصار با نام AFID نیز معروف می باشد، می توان به در دستور کار قرار دادن الزامات و استاندارد های داخلی و خارجی، بهره گیری از نیروی کار متخصص و ماهر، استفاده از مرغوب ترین و با کیفیت ترین متریال های ساختمانی و… اشاره کرد.

لازم به ذکر است که شرکت آتیه فیروزه ایرانیان یکی از پیشرو ترین مراکز معماری در حوزه پیش تنیدگی به روش پس کشیدگی بوده که با بکارگیری مصالح مرغوب، استفاده از دانش مدرن جهانی و همچنین همکاری با مهندسان و طراحان حرفه ای توانسته پروژه های پل سازی و ساختمان سازی بسیاری را در سراسر کشور ایران طراحی و اجرا نماید.

شما عزیزان می توانید پروژه های اجرا شده توسط شرکت آتیه فیروزه ایرانیان را در وب سایت afid.ir مشاهده و ارزیابی کنید.

جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره از طریق راه های ارتباطی با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید.